Uykuda sıçrama veya uykuya dalarken sıçrama, çoğu kişinin karşılaştığı bir sorundur. Uyku kalitesini düşüren bu durum, fiziksel veya psikolojik nedenlerden kaynaklanabilir. Her yaş grubunda görülebilen uykuda sıçrama, genellikle normal kabul edilse de bazen ciddi sağlık problemlerine işaret edebilir.
Dolayısıyla uykuda sıçramanın tekrar ettiği durumlarda uzman bir nöroloji doktoruna görünmek gerekir. Peki uykuda sıçrama nedir? Neden olur? Nasıl geçer? İşte zihninizden geçen tüm soruların yanıtları ve uykuda sıçrama hakkında bilinmesi gerekenler…
İlk olarak uykuda sıçrama kavramını, uyku felci ve uyurgezerlik gibi problemlerden ayırmak gerekir. Uykuda sıçrama ya da tıptaki adı ile “Hipnik Pislik”, uykuya dalmadan önce meydana gelen ani sıçrama ve irkilmeleri ifade eder. Miyoklonik vücut kasılmaları ile başlayan uykuda sıçrama; yüksekten düşme hissi, kalbin çok hızlı atması ve uykuda terleme ile devam eder. Hemen herkeste yaygın şekilde görülen bir problem olmasına rağmen, sık sık tekrarlandığı takdirde kişilerin yaşam kalitesini düşürür.
Genellikle Non-REM uyku evresinin 1. fazından 2. fazına geçişi sırasında gerçekleşen uykuda sıçrama, uyanıklık ve uyku arasındaki geçiş sürecinde oluşur. Öte yandan uykunun ilerleyen evrelerinde de oluşma ihtimali vardır fakat bunlar kişiyi uyandırmaz. Uyku evreleri hakkında bilgi sahibi olmak için Uyku Evreleri Sırasında Vücudun 6 Tepkisi başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Uykuya dalarken irkilme ve sıçramanın ne anlama geldiğini öğrendiniz. Şimdi ise uykuda sıçramanın nedenleri hakkında önemli detaylara geçelim. Her yaş grubundaki insanlarda görülen uyku sıçraması, psikolojik ve fiziksel etkenlere bağlı olarak yaşanır. Uykudayken sıçramanın nörolojik bazı nedenleri de söz konusudur. Yine anne adaylarında ve bebeklerde de uykuda sıçrama durumu söz konusudur. Şimdi bu iki grup için uykuda irkilme ve sıçramayı ele alalım.
Hamilelerin karşıladıkları uyku sorunlarından biri, uyku esnasında sıçramadır. Yaygın olmasa da bazı anne adayları, irkilme veya sıçrama yaşayabilirler. Bu durumun ana nedenleri arasında hormonal değişiklikler vardır. Anneliğe geçiş sürecinde fizyolojik olarak beden kimyası değişir. Bu durum da dolaylı olarak zaman zaman sıçrama şeklinde anne adaylarını rahatsız edebilir. Ayrıca duygudurum bozuklukları, aşırı stres ve diğer uyku problemleri de sıçramayı tetikleyebilir.
Bebeklerde de uykuda sıçrama görülebilir. Anne ve babaları zaman zaman endişelendiren bu durum, kalıcı bir sebepten ziyade geçiçi sorunlardan ötürüdür. Bunlardan biri de bebeğin aç yatmasıdır. Tepkime olarak uykudan sıçramayla uyanan bebekler, karınlarının aç olmasını bu yolla gösterebilirler. Bu ana sebep dışında sindirim ve gaz sorunları da bebekleri uykularından uyandırır. Bu gibi durumlar dışında sürekli görülen ve bu rahatsızlığa eşlik eden diğer uyku sorunları için tıbbi destek almak gerekir.
Uyku esnasında hipnik sıçrama ve irkilmenin ana nedenleri ise şu şekildedir:
Uykuda titreme ve sıçramanın bilinen psikolojik nedenlerinden biri aşırı strestir. Uyku esnasında kaygılı düşüncelere kapılmak, uykunun verimsizliğini etkileyebilir. Bu ana neden de irkilme, titreme ve sıçramaya yol açabilir. Her ne kadar bedeniniz uykuya dalıyor gibi gözükse de henüz uykuya hazır olmayan bir beyin vardır. Aşırı düşünmek ve kaygılanmak, beynin vücuda uyarı vermesine sebep olur. Ayrıca kaslarınız da bu uyarıdan etkilenerek kasılır. Böylelikle uykusuzlukla beraber görülen uykudayken sıçrama ve titreme de gerçekleşmiş olur.
Aşırı alkol tüketimi, uyku kalitenizi düşürebilen ana faktörlerden biridir. Uyku felci ve diğer uyku bozukluklarında da aşırı alkol tüketiminin olup olmadığına bakılır. Temel olarak aşırı alkol tüketimi, beyin kimyasalını etkilediğinden dolayı uyku sorunlarına sebep olabilir. Alkol tüketmeyi de en azından uykudan 6 saat önce tamamlamanız önerilir.
Uykuda titreme ve sıçrama nedenlerinden bir diğeri ise uyku kalitesini olumsuzlaştıran alışkanlıklardır. Sırt üstü uyumak, değişen uyku saatleri ve farklı bir yatakta uyumak gibi faktörler, uyku kalitenizi düşürebilir. Diğer psikolojik ve fiziksel faktörlerin de eklenmesiyle beraber sıçrama veya irkilme yaşayabilirsiniz.
Uyku öncesi aşırı egzersiz ve spor yapmak, adrenalin seviyesini artırır. Bu durum da kasların çalıştırılmış ama dinlenmemiş olmasına sebep olur. Dinlenmeyen kaslar kasıldığı zaman uyku esnasında titreme ve sıçrama sebebi olabilir. Uyku öncesi yapılan spor yerine sabah rutininize ekleyeceğiniz spor, her enerjik hissetmenizi hem de uyku kalitenizin düşmemesini sağlar.
Aşırı uyarıcı ve kafein tüketmek de uyku sorunlarına sebep olabilir. Özellikle ilaç kullanımının rutinleşmesi ve öğleden sonra kafein içecekleri tüketmek, uykunuzun bölünmesine nedendir. Aşırı uyarıcı tüketmeyi sınırlamanız ve günlük ortalama 4 fincan kahveyle günü bitirmeniz gerekir.
Bazı sağlık problemleri de uykuda sıçramayı tetikleyebilir. Bu hastalıklar genellikle böbrek yetmezliği, karaciğer yetmezliği, metabolik rahatsızlıklar ve sinirsel problemler olarak karşımıza çıkar. Ayrıca halk arasında sara olarak bilinen epilepsinin de uykuda sıçramaya neden olduğunu söyleyebiliriz.
Ana nedenleriyle uykuda hipnik sıçramayı ele aldığımıza göre gelin bir de uyku sıçraması nasıl geçer sorusuna yanıt verelim.
Uykuda sıçrama yaşayan kişiler, geceleri sık sık uyandıklarından dolayı gün içinde sık sık halsizlikle mücadele ederler. Her ne kadar yaygın bir problem olsa da, uykudan alınan verimi artırmak için uykuda sıçrama probleminin önüne geçmek gerekir. Eğer uykuda sıçramayı tetikleyen ciddi bir sağlık probleminiz yoksa sizler için listelediğimiz önerilerimizi dikkate alabilirsiniz. Peki uykuda sıçrama nasıl geçer?
Kafeinin uyarıcı bir madde olduğundan ve uykuda sıçramaya neden olduğundan bahsettik. Tam da bu nedenle kafein tüketimini sınırlandırmaya çalışmalısınız. Bu doğrultuda günlük 400 mg kafein miktarını aşmamanız gerekir.
Eğer düzenli olarak spor yapıyorsanız, akşam spor yapmak yerine sabah yapmayı tercih edebilirsiniz. Özellikle sabah kalkar kalkmaz yapacağınız spor, gün içinde daha enerjik olmanızı sağlayacağı gibi uykuda sıçrama problemini de çözmenize yardımcı olacaktır.
Uyku öncesinde cep telefonu ve bilgisayar gibi aletler ile ilgilenmek, uykuda sıçrama olasılığını artırır. Çünkü bu teknolojik cihazların yaydığı ışınlar, beynin uyku moduna geçmesini engelleyici etki gösterir. Kısacası beyin rahatlayamaz ve kaslara hareket emirleri göndererek uykuda sıçramaya neden olur. Dolayısıyla uykudan en az 30 dk önce teknolojik aletler ile ilgilenmeyi bırakmanız gerekir.
Uykuda sıçramayı önlemenin bir diğer yolu da düzenli olarak nefes egzersizleri yapmaktır. Uyumadan hemen önce yapmanız gereken bu egzersizler, tekrarlı setlerden oluşur. Bu doğrultuda 10 saniye boyunca derin nefesler alıp verip, daha sonrasında ise 5 saniye boyunca nefesinizi tutmalısınız. Böylece beyninizi ve vücut kaslarınızı rahatlatabilir, uykuda sıçramanın önüne geçebilirsiniz.
Kafein gibi alkol ve sigara tüketimi de beyninizde uyarıcı bir etkide bulunarak uykuda sıçrama problemi ile karşılaşmanıza neden olur. Dolayısıyla bu tarz maddeleri daha az kullanmalı ve mümkünse geç saatlerde tüketmemeye çalışmalısınız.
Uykuda sıçramayı önlemek için yatak seçiminize dikkat etmeniz gerekir. Çünkü kalitesiz yataklar, uykudan verim alamamanıza ve geceleyin sık sık irkilmenize neden olabilir. Bu nedenle kaliteli malzemeler kullanılarak üretilen yatakları tercih etmelisiniz.Bununla birlikte hibrit yapısı ile dikkatleri üzerine çeken Viviana Yatak, aradığınız konforu size sunarak uyku sırasında karşılaştığınız problemleri en aza indirebilir.
Yine kalitesi ile bayılacağınız Honeycomb Comfort Yatak da özel olarak geliştirilen yay teknolojisi sayesinde, deliksiz bir uyku deneyimi elde etmenizi sağlayabilir. Kullanıcılarına kusursuz rahatlık garantisi sunan Lova Yatak olarak bu yazımızda sizler için uykuda sıçrama konusu ele aldık. Görüldüğü üzere uykuda sıçrama problemi, farklı durumlardan kaynaklanabilir. Bu noktada stresten uzak durmanız, hayat kalitenizi iyileştirmeye çalışmanızı tavsiye ederiz. Ek olarak kaliteli bir uyku deneyimi için yatak seçiminizde Lova Yatak’ın kusursuz yatak modelleri arasından dilediğinizi tercih edebileceğinizi de belirtelim!
Yatak seçimi konusunda size yardımcı olacak Yatak Seçimi Nasıl Yapılmalıdır? 8 Püf Noktası ile Doğru Yatak Seçimi başlıklı içeriğimizi de okumanızı tavsiye ederiz.